علت تپش قلب چیست و چه زمانی خطرناک می‌شود؟

علت تپش قلب چیست؟

عوامل زیادی در زندگی هر فرد می‌تواند علت تپش قلب شدید او باشد. این علل از عوامل ساده و قابل‌کنترل تا شرایط پزشکی جدی‌تر را در برمی‌گیرند. در ادامه به بررسی تمامی عوامل تپش قلب می‌پردازیم:

سبک زندگی و عوامل محیطی

هر آنچه که در طول روز با آن سر و کار دارید، مستقیما روی تپش قلب تاثیر می‌گذارد. عواملی همچون:

• استرس، اضطراب و حملات پانیک؛ ترشح آدرنالین در واکنش به استرس و اضطراب، ضربان قلب را بالا می‌برد و می‌تواند تپش را تشدید کند.
• فعالیت بدنی شدید؛ افزایش نیاز به اکسیژن باعث می‌شود قلب برای پمپاژ بیشتر، سریع‌تر بزند.
• مصرف محرک‌ها؛ کافئین، نیکوتین، الکل و مواد محرک سیستم عصبی را تحریک کرده و ضربان قلب را افزایش می‌دهند.
• کمبود خواب و خستگی؛ بی‌خوابی سطح استرس و تحریک‌پذیری سیستم عصبی را بالا برده و تپش قلب ایجاد می‌کند.
• کم‌آبی بدن؛ اختلال در تعادل الکترولیت‌ها، می‌تواند ریتم قلب را بر هم بزند و منجر به تپش شود.
• غذاهای خاص؛ غذاهای قندی، پرنمک، پر ادویه، وعده‌های سنگین به‌ویژه قبل خواب، ممکن است تپش قلب ایجاد کنند.
• وضعیت بدن؛ برخی حالت‌های بدنی، مثل دراز کشیدن به پهلو، می‌توانند احساس تپش قلب را بیشتر کنند.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی مخصوصا در زنان، باعث ایجاد تپش قلب می‌شود:

• قاعدگی و یائسگی؛ نوسان هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون می‌تواند روی سیستم قلبی‌عروقی اثر بگذارد و باعث افزایش یا نامنظمی ضربان قلب شود.
• بارداری؛ تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در بارداری ضربان قلب را بالا می‌برد و تپش ایجاد می‌کند؛ معمولاً بی‌خطر است، اما گاهی می‌تواند نشانه کم‌خونی باشد و نیاز به ارزیابی دارد.

مصرف برخی از داروها و مکمل‌ها

از عوارض مصرف برخی از داروها، ایجاد احساس تپش قلب است. داروهایی همچون:

مشکلات قلبی زمینه‌ای

درحالی‌که بسیاری از دلایل تپش قلب شدید ناگهانی بی‌خطر هستند، گاهی اوقات این تپش‌ها می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر قلبی باشند که نیاز به بررسی و درمان دارد. مشکلاتی همچون:

• آریتمی‌ها (مشکلات ریتم قلب)؛ آریتمی‌ها باعث می‌شوند قلب خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم بتپد و یکی از علل اصلی تپش قلب هستند. از جمله:
  • • فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation): قلب با ریتم نامنظم و اغلب سریع می‌زند.
    • تاکی‌کاردی فوق بطنی (SVT): ضربان قلب از بالای بطن‌ها بسیار سریع می‌شود.
    • سندرم ولف – پارکینسون – وایت (WPW): مسیرهای الکتریکی اضافی قلب باعث تپش می‌شوند.
• بیماری‌های دریچه‌ای قلب؛ مشکلات دریچه‌ها مانند پرولاپس دریچه میترال جریان خون را مختل کرده و تپش ایجاد می‌کنند.
• نارسایی قلبی؛ قلب نمی‌تواند خون کافی پمپاژ کند و در نتیجه تپش قلب رخ می‌دهد.
• کاردیومیوپاتی یا بیماری عضله قلب؛ بیماری‌های عضله قلب توانایی پمپاژ خون را کاهش داده و تپش قلب ایجاد می‌کنند.
• بیماری عروق کرونر و سابقه حمله قلبی؛ آسیب به عضله قلب یا اختلال در ریتم آن احتمال تپش قلب را افزایش می‌دهد.
• نقص‌های مادرزادی قلب: نقص‌های ساختاری در قلب که از بدو تولد وجود دارند، می‌توانند بر ریتم قلب تأثیر بگذارند و باعث تپش قلب شوند.

اگر می‌خواهید از علائم اولیه حمله قلبی آگاه باشید و به موقع واکنش نشان دهید، مطالعه مقاله زیر را از دست ندهید:

دیگر شرایط پزشکی

از دیگر مشکلات پزشکی که منجر به تپش قلب می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرکاری تیروئید؛ تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید ضربان قلب را سریع و نامنظم می‌کند.
• کم‌خونی؛ کاهش هموگلوبین باعث می‌شود قلب برای رساندن اکسیژن بیشتر فشار بیشتری تحمل کند و تپش ایجاد شود.
• تب و عفونت‌ها؛ افزایش نیاز بدن به اکسیژن ضربان قلب را بالا برده و تپش ایجاد می‌کند.
• افت قند خون؛ سطوح پایین قند خون هورمون‌های استرس‌زا را آزاد می‌کند و قلب سریع‌تر می‌زند.
• عدم تعادل الکترولیت‌ها؛ کمبود یا اختلال در الکترولیت‌ها، به ویژه پتاسیم، فعالیت الکتریکی قلب را مختل کرده و تپش ایجاد می‌کند.
• فشارخون پایین یا بالا؛ فشار پایین قلب را مجبور به پمپاژ سریع‌تر می‌کند و فشار بالا ریتم قلب را مختل کرده و تپش ایجاد می‌کند.
• کاهش اکسیژن یا عدم تعادل دی‌اکسیدکربن؛ کمبود اکسیژن یا اختلال گازها عملکرد قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث تپش می‌شود.
• آپنه خواب؛ توقف مکرر تنفس در خواب به سیستم قلبی فشار وارد کرده و تپش قلب ایجاد می‌کند.

تپش قلب نرمال چقدر است و چه زمانی تپش قلب غیر نرمال محسوب می‌شود؟

تعداد ضربان قلب در حالت استراحت برای یک فرد بالغ و سالم معمولاً بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه در نظر گرفته می‌شود.
اگرچه احساس کردن ضربان قلب در شرایط خاصی مانند ورزش شدید، استرس یا مصرف محرک‌ها طبیعی است، اما به طور کلی، تپش قلب به معنای آگاهی ناخوشایند از ضربان قلب شما است و طبیعی نیست که همیشه آن را احساس کنید.
تپش قلب زمانی غیرعادی و نگران‌کننده تلقی می‌شود که ضربان قلب شما به طور مداوم بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه باشد یا در حالت استراحت کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه بتپد.

علائم تپش قلب

هنگامی که تپش قلب را تجربه می‌کنید، ممکن است احساس کنید ضربان قلب شما اذیت‌کننده یا غیرعادی است و این حس را در قفسه سینه، گردن یا گلویتان احساس کنید.

ضربان قلب شما ممکن است بت علائم مختلفی ظاهر شود:

• تند شدن ضربان قلب؛ احساس می‌کنید قلب شما با سرعت بسیار زیادی می‌تپد، گویی در حال مسابقه است.
• نامنظم‌ بودن ضربان قلب؛ ممکن است ضربان‌های اضافی یا ازدست‌رفته را حس کنید که باعث می‌شود ریتم قلب شما نامنظم به نظر برسد.
• کوبیدن یا لرزش قلب؛ برخی افراد آن را به‌صورت کوبیدن شدید، تپش‌های قوی یا لرزش در سینه توصیف می‌کنند.

این احساسات می‌توانند در هر زمانی رخ دهند، حتی زمانی که در حال استراحت، نشستن، دراز کشیدن، خم‌شدن یا حرکت آهسته هستید.

اگر دچار لرزش بدن یا تپش قلب می‌شوید و به‌دنبال علت آن هستید، مطالعه مقاله زیر، می‌تواند اطلاعات مفیدی در اختیارتان بگذارد:

تپش قلب چقدر طول می‌کشد؟

تپش قلب معمولا کوتاه‌مدت است و اغلب از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد. در بسیاری از افراد، این تپش‌ها خودبه‌خود برطرف می‌شوند و نگران‌کننده نیستند. با این حال، اگر تپش قلب برای مدت طولانی ادامه یابد یا به طور مکرر تکرار شود، ممکن است نشانه یک مشکل قلبی زمینه‌ای باشد و مشورت با پزشک قلب ضروری است. در جدول زیر، اطلاعات مهمی در این رابطه آورده‌ایم:

چه زمانی باید نگران تپش قلب بود؟

درحالی‌که در بسیاری از مواقع تپش قلب‌ها بی‌خطر هستند، اما در برخی شرایط باید نگران بود و به دنبال مراجعه به پزشک بود. اگر تپش قلب شما با علائم هشداردهنده زیر همراه باشد یا به طور مکرر و شدید رخ دهد، نیاز به بررسی جدی دارد:

• درد قفسه سینه، فشار یا گرفتگی شدید در قفسه سینه
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• سرگیجه، احساس سبکی سر یا گیجی
• غش‌کردن یا احساس ضعف شدید و از حال رفتن
• تعریق غیرعادی یا بیش از حد
• درد در گردن، فک، بازوها، یا قسمت بالای کمر
• حالت تهوع

این علائم می‌توانند نشان‌دهنده یک وضعیت اورژانسی قلبی مانند حمله قلبی یا یک آریتمی جدی باشند که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.

علت تپش قلب چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک آغاز بررسی و تشخیص را ابتدا با گرفتن یک تاریخچه پزشکی کامل و انجام معاینه فیزیکی شروع می‌کند. همچنین پزشک درباره داروهایی که مصرف می‌کنید و سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی نیز سؤال خواهد کرد.

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به ضربان قلب شما گوش دهد و فشارخون شما را اندازه‌گیری کند.

چه آزمایش‌هایی برای تشخیص تپش قلب انجام می‌شود؟

برای تشخیص دقیق علت تپش قلب، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش‌های زیر را انجام دهید:

• الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG یا EKG)

 این مورد یک آزمایش سریع و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کند. الکترودهای کوچکی به پوست شما چسبانده می‌شوند که سیگنال‌های الکتریکی قلب را دریافت می‌کنند. نوار قلب یا ECG می‌تواند به شناسایی مشکلات ریتم قلب، آسیب به عضله قلب، یا سایر مشکلات قلبی کمک کند.

• مانیتور هولتر (Holter Monitor)

 اگر تپش قلب شما به طور مداوم رخ نمی‌دهد، پزشک ممکن است یک مانیتور هولتر را تجویز کند. این دستگاه کوچک، فعالیت الکتریکی قلب شما را به طور مداوم برای ۲۴ ساعت یا گاهی تا چند روز در حین انجام فعالیت‌های روزمره شما ثبت می‌کند.

• اکوکاردیوگرام (Echocardiogram)

 این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر متحرک از قلب شما استفاده می‌کند. اکوکاردیوگرام می‌تواند ساختار قلب، عملکرد دریچه‌ها، و توانایی پمپاژ خون قلب را ارزیابی کند و به شناسایی مشکلات ساختاری که ممکن است باعث تپش قلب شوند، کمک کند.

• مطالعه الکتروفیزیولوژی (EPS)

 در برخی موارد، اگر آزمایش‌های اولیه علت تپش قلب را مشخص نکنند، ممکن است یک مطالعه الکتروفیزیولوژی انجام شود. این آزمایش تهاجمی‌تر است و از قرار دادن کاتترهای نازک در رگ‌های خونی و هدایت آن‌ها به قلب برای نقشه‌برداری دقیق از فعالیت الکتریکی قلب استفاده می‌کند. این مطالعه می‌تواند به شناسایی دقیق محل و نوع آریتمی کمک کند.

• آزمایش خون

 پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی شرایط زمینه‌ای مانند کم‌خونی، پرکاری تیروئید، یا عدم تعادل الکترولیت‌ها که می‌توانند باعث تپش قلب شوند، تجویز کند.

• تست استرس یا تست ورزش (Stress Test)

 در این آزمایش، فعالیت الکتریکی قلب شما در حین ورزش (مانند راه‌رفتن روی تردمیل) یا با استفاده از داروهایی که ضربان قلب را افزایش می‌دهند، نظارت می‌شود. این کار می‌تواند به شناسایی مشکلاتی که فقط در حین فعالیت بدنی ظاهر می‌شوند، کمک کند.

درمان تپش قلب چگونه انجام می‌شود؟

درمان تپش قلب بسته به علت آن، متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ایجاد تغییرات در سبک زندگی؛ اجتناب از محرک‌هایی مانند سیگار، کافئین و الکل به کنترل تپش قلب‌های بی‌خطر کمک می‌کند.
• مدیریت استرس و اضطراب؛ تمرینات آرامش‌بخش، تنفس عمیق، یوگا، تای چی، مدیتیشن و بیوفیدبک می‌توانند تپش قلب ناشی از استرس را کاهش دهند.
• دارو درمانی؛ پزشک می‌تواند بتا بلاکرها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم یا داروهای ضدآریتمی تجویز کند تا ضربان و ریتم قلب کنترل شود.
• روش‌های تهاجمی؛ اگر داروها مؤثر نباشند، ممکن است ابلیشن، کاردیورژن یا کاشت پیس‌میکر برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب نیاز باشد.
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای؛ اصلاح شرایطی مانند پرکاری تیروئید، کم‌خونی یا اختلالات الکترولیت به بهبود تپش قلب کمک می‌کند.

اگر به دنبال محدود کردن یا ترک سیگار هستید، مقاله «چرا باید سیگار را ترک کنیم؟» می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.

آیا تپش قلب به خودی خود از بین می‌رود؟

بله در بسیاری از موارد، تپش قلب خودبه‌خود از بین می‌رود، به‌خصوص اگر ناشی از عوامل موقتی مانند استرس، مصرف محرک‌ها یا فعالیت بدنی شدید باشد. اگر علت زمینه‌ای تپش قلب شناسایی و درمان شود (مثلاً با دارو یا درمان یک بیماری)، تپش‌ها نیز معمولاً کاهش یافته یا کاملاً برطرف می‌شوند.

آیا تپش قلب خطرناک است؟

خیر، تپش قلب در بیشتر مواقع خطرناک نیست و شرایط خاص مانند استرس شدید، ورزش سنگین، یا مصرف زیاد کافئین، رخ می‌دهد. تپش قلب بسیار شایع و یک پاسخ طبیعی بدن است.

چه زمانی باید نگران تپش قلب باشم؟

اگر تپش قلب شما یا فردی که در کنار شماست، متوقف نشد و با علائم زیر همراه بود، فوراً به اورژانس مراجعه کنید یا با ۱۱۵ تماس بگیرید:

برای تپش قلب چه کارهایی باید بکنیم و از چه کارهایی باید پرهیز کرد؟

چگونه می‌توان تپش قلب را متوقف کرد؟

برای توقف سریع تپش قلب در خانه، می‌توانید کارهای زیر را امتحان کنید:

• آرامش خود را حفظ کنید؛ نترسید و با آرامش با تپش قلب برخورد کنید.
• نفس‌های عمیق بکشید؛ تنفس آرام و عمیق می‌تواند ضربان قلب را کاهش دهد.
• آب بنوشید؛ هیدراته ماندن به کاهش تحریک سیستم قلبی کمک می‌کند.
• وضعیت فیزیکی خود را تغییر دهید؛ اگر تپش هنگام درازکشیدن به پهلو رخ می‌دهد، به پشت دراز بکشید.
• از محرک‌ها پرهیز کنید؛ کاهش یا قطع مصرف کافئین، الکل و نیکوتین می‌تواند تپش قلب را کنترل کند.
• مانورهای واگال را انجام دهید؛ انجام مانورهایی مانند زور زدن، سرفه یا قرار دادن کیسه یخ روی صورت ضربان قلب را کاهش می‌دهد.

اگر به دنبال کاهش مصرف کافئین هستید، مقاله «چرا باید مصرف کافئین را محدود کرد؟» می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

در شرایط زیر، توصیه می‌شود برای بررسی بیشتر به پزشک عمومی یا متخصص قلب مراجعه شود:

• اگر سابقه بیماری قلبی دارید؛
• اگر سابقه خانوادگی مشکلات قلبی دارید؛
• اگر تپش قلب جدید یا متفاوتی را تجربه می‌کنید؛
• اگر تپش قلب به طور مداوم تکرار می‌شود یا بدتر می‌شود؛
• اگر تپش قلب برای مدت طولانی‌تر از چند دقیقه ادامه پیدا می‌کند؛
• اگر تپش قلب شما باعث نگرانی یا اضطراب شدید می‌شود، حتی اگر علائم خطرناک دیگری نداشته باشید؛
• اگر احساس می‌کنید تپش قلب شما به طور مکرر (بیش از ۶ بار در دقیقه یا در گروه‌های ۳ تایی یا بیشتر) رخ می‌دهد؛
• اگر گمان می‌کنید داروی خاصی باعث تپش قلب شما شده است (اما هرگز مصرف دارو را بدون مشورت پزشک قطع نکنید)؛
• اگر ضربان قلب در حالت استراحت به طور مداوم بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه است (بدون ورزش، اضطراب یا تب) یا کمتر از ۶۰ ضربان در دقیقه است.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

تپش قلب می‌تواند نگران‌کننده باشد؛ زیرا شما به طور معمول از ضربان قلب خود آگاه نیستید. اما تپش قلب معمولا بی‌خطر است. اگر هنگام تپش قلب علائم دیگری مانند سرگیجه یا غش دارید، می‌تواند نشانه یک مشکل جدی پزشکی باشد. در این صورت خونسردی خودتان را حفظ کنید و به پزشک اطلاع دهید یا به پزشک قلب و عروق مراجعه کنید.

اگر در این رابطه سوالی دارید، با ما به اشتراک بگذارید.